रक्सौल–अमलेखगन्ज पेट्रोलियम पाइप लाइनमार्फत पहिलो पटक पेट्रोल सफलतापूर्वक परीक्षणका लागि नेपाल भित्रिएको छ। यसअघि यो पाइप लाइनबाट मात्र डिजेल आयात गरिँदै आएको थियो, तर अब पेट्रोल, डिजेल, र मटितेल आयात गर्ने योजना रहेको छ। नेपाल आयल निगमको अमलेखगन्ज कार्यालयले पहिलो चरणमा पाँच हजार पाँच सय किलोलिटर पेट्रोल परीक्षणका लागि ल्याएको हो, जसमा असोज १८ गते पहिलो पटक पेट्रोल नेपाल भित्रिएको थियो।

हाल पेट्रोल भारतको बरौनीबाट ट्याङ्करमार्फत अमलेखगन्ज ल्याइन्छ। तर अब पाइप लाइनको प्रयोगले समय र ढुवानी खर्चमा ठूलो कमी आउनेछ। पाइप लाइनको परीक्षण सफल भएपछि एक महिनाभित्र नियमित रूपमा पेट्रोल आयात गर्ने तयारी भइरहेको अमलेखगन्ज कार्यालयका प्रमुख प्रलयङ्कर आचार्यले जानकारी दिनुभयो।

पाइप लाइनमार्फत पेट्रोल आयात हुँदा प्रतिलिटरमा १.५० रुपियाँ ढुवानी लागतमा बचत हुनेछ। हाल बरौनीबाट दैनिक १४ लाख लिटर पेट्रोल ट्याङ्करमार्फत आयात भइरहेको छ भने पाइप लाइनबाट आयात गर्दा मासिक पाँचदेखि छ करोड रुपियाँ, र वार्षिक रूपमा ६० देखि ७० करोड रुपियाँसम्म बचत हुने अनुमान गरिएको छ।

पाइप लाइनको प्रयोगले इन्धन आपूर्तिमा गतिशीलता आउने र वातावरण प्रदूषणमा पनि कमी हुने विश्वास गरिएको छ। ट्याङ्करमार्फत पेट्रोल ढुवानी गर्दा लामो समय लाग्ने र ढुवानी खर्च बढी हुने समस्याबाट पनि मुक्ति पाइनेछ।

निगमले पाइप लाइनबाट पेट्रोल ल्याउँदा बिचमा कम्प्याट्रियल केरोसिन (पिसिके) मिसाएर पेट्रोल ल्याउने योजना बनाएको छ। पिसिके उच्च गुणस्तरको इन्धन भएकाले यसलाई पेट्रोल र डिजेलमा मिसाएर सुरक्षित रूपमा ढुवानी गर्न मिल्छ। निगमको अमलेखगन्ज कार्यालयले यस प्रविधिको प्रयोग गरेर इन्धनको गुणस्तर कायम राख्दै ढुवानी गर्ने योजना बनाएको छ।

अमलेखगन्जमा हाल ८,२०० किलोलिटर क्षमताको पेट्रोल भण्डारण गर्ने भण्डारगृह निर्माण भएको छ। यस भण्डारगृहमा जम्मा भएको पेट्रोल थानकोट, विराटनगर, भैरहवा, र पोखरामा वितरण गरिनेछ। निगमले आफ्नै स्रोतबाट १०,००० किलोलिटर क्षमताको नयाँ भण्डारणगृह पनि निर्माण गरिरहेको छ, जुन अन्तिम चरणमा छ। यससँगै अमलेखगन्ज कार्यालयको कुल पेट्रोल भण्डारण क्षमता १६,००० किलोलिटर र डिजेलको २४,००० किलोलिटर पुगेको छ।

पाइप लाइनमार्फत इन्धन आयातले वार्षिक रुपमा डेढ अर्ब रुपैयाँ बचत हुने निगमको अनुमान छ। पहिलो चरणको मोतीहारी–अमलेखगन्ज पाइप लाइन परियोजना २०७६ सालदेखि डिजेल आयात गर्न सुरु गरिएको थियो। दोस्रो चरणमा पेट्रोलसमेत आयात गर्न थालिएको छ, जसले ढुवानी लागतमा बचत हुने मात्र होइन, वातावरणीय दृष्टिकोणले पनि फाइदाजनक हुनेछ।

ट्याङ्करबाट इन्धन आयात गर्दा ढुवानीका क्रममा हुने वातावरणीय जोखिम र प्रदूषणबाट पनि बच्न पाइप लाइन उपयोगी हुनेछ। यस प्रणालीले नेपालमा इन्धन आपूर्तिको विश्वसनीयता र स्थायित्व बढाउने अपेक्षा गरिएको छ।