काठमाडौँ — चालु आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासमा नेपाल राष्ट्र बैंकले निर्देशनविपरीत काम गर्ने ११ वटा बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई कारबाही गरेको छ। माघदेखि चैतसम्मको अवधिमा राष्ट्र बैंकको नियमन उल्लंघन गरेका पाँच वाणिज्य बैंक, तीन विकास बैंक र तीन वित्त कम्पनी कारबाहीमा परेका हुन्। राष्ट्र बैंकले राष्ट्रिय वाणिज्य, कुमारी, लक्ष्मी सनराइज, स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड र नेपाल बैंकजस्ता ठूला वाणिज्य बैंकहरूलाई विभिन्न नियामकीय कमजोरीका कारण सचेत गराउनुका साथै जरिवाना पनि गरेको छ।

राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले कर्जा वर्गीकरण, कर्जा नोक्सानीको व्यवस्था तथा जोखिम भार गणनामा लापरवाही गरेको पाइएपछि बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) लाई सचेत गराइएको छ। कुमारी बैंक र लक्ष्मी सनराइज बैंकले निष्क्रिय कर्जा व्यवस्थापनमा कमजोरी देखाएपछि तिनका सीईओहरूलाई पनि सचेत गरिएको हो। लक्ष्मी सनराइजले संस्थापकहरूलाई नियमविपरीत अप्रत्यक्ष रूपमा कर्जा सुविधा दिएको पाइएपछि थप चेतावनी दिइएको छ।

नेपाल बैंकले रणनीतिक योजना, बजेट र कार्यान्वयनमा तालमेल गर्न नसकेको, समयमै कर्जा स्वीकृति तथा नवीकरण नगरेको, र व्यवस्थापन तहमा समन्वय कमजोर देखिएको भन्दै कारबाहीमा परेको हो। साथै बैंकका तत्कालीन सञ्चालक अध्यक्ष चन्द्रबहादुर अधिकारीलाई व्यक्तिगत फाइदाको लागि पदको दुरुपयोग गरेको अभियोगमा पाँच लाख जरिवाना लगाइएको छ र पदबाट हटाइएको छ।

स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंकले तोकिएको कृषि, ऊर्जा र साना उद्यम क्षेत्रमा न्यूनतम कर्जा प्रवाह नगरेको कारण राष्ट्र बैंकले १४ करोड ८५ लाखभन्दा बढी नगद जरिवाना गरेको छ। विकास बैंकतर्फ मुक्तिनाथ, नारायणी र सालपा विकास बैंकले पनि नियमको पालना नगरेको भन्दै कारबाहीमा परेका छन्। मुक्तिनाथले ब्याजदरको सीमा तोडेको, न्यूनतम मौज्दात नगद नराखेको र उत्पादनशील क्षेत्रमा कर्जा प्रवाह पर्याप्त नगरेको पाइएपछि बैंक अध्यक्षलाई सचेत गराइएको हो।

नारायणी डेभलपमेन्ट बैंकले न्यूनतम चुक्ता पुँजी कायम नगरेको, अत्यधिक निक्षेप संकलन गरेको, र तोकिएको कर्जा सीमा नाघेको पाइएपछि सञ्चालक समितिलाई कारबाही गरिएको हो। सालपा विकास बैंकले 'ख' वर्गका लागि आवश्यक न्यूनतम चुक्ता पुँजी नै कायम नगरेको हुँदा कारबाहीमा परेको हो।

फाइनान्स कम्पनीतर्फ पोखरा फाइनान्सले नगद अनुपात नबुझाएको, नियामकीय प्रतिवेदन नमानिएको तथा निष्क्रिय कर्जा अत्यधिक देखिएको हुँदा पाँच लाख जरिवाना गरिएको छ। जानकी फाइनान्स र गोर्खाज फाइनान्स पनि शीघ्र सुधारात्मक कारबाहीमा परेका छन्। जानकीले न्यूनतम पुँजी कोष अनुपात कायम नगरेको र गोर्खाजले लामो समयसम्म सीईओ पद खाली राखेको कारण जिम्मेवारहरूलाई सचेत गराइएको हो।

Banking Regulatory Actions in Nepal